IVF Treatment -IVF उपचार पद्धती

Last updated on September 16th, 2023 at 11:34 am

IVF Treatment -IVF म्हणजे काय आणि ते कसे केले जाते?

(IVF Kya Hota Hai) 2023

IVF Treatment म्हणजे काय आणि ते कसे केले जाते? (IVF Kya Hota Hai)

जगभरात, IVF उपचार [IVF (In Vitro Fertilization)] (मराठी मध्ये IVF) ही वंध्यत्वावर उपचार करण्याची मुख्य पद्धत मानली जाते. क्वचितच कोणी असेल ज्याला याची माहिती नसेल (IVF काय आहे ). ज्या दाम्पत्ययानं कुटुंबांना मुले होऊ शकत नाहीत त्यांच्यासाठी IVF हा एकमेव मार्ग आहे. 1978 मध्ये ते पहिल्यांदा इंग्लंडमध्ये वापरले गेले. मात्र, असे प्रयत्न 200 वर्षांपूर्वी झाले होते, त्याचे पुरावे आजही पाहायला मिळतात. IVF म्हणजे काय? IVF (मराठी मध्ये IVF म्हणजे काय ) उपचाराला टेस्ट ट्यूब बेबी ट्रीटमेंट असेही म्हणतात. मराठी मध्ये IVF उपचार म्हणजे काय, ते कसे केले जाते आणि त्याचा यशाचा दर काय आहे हे जाणून घेऊया?

IVF Treatment IVF म्हणजे काय? IVF चा अर्थ काय? (IVF Kya Hota Hai)

आज, IVF (IVF Treatment) हा व्यावहारिकदृष्ट्या घरगुती शब्द बनला आहे. पण अनेक वर्षांपूर्वी वंध्यत्वासाठी ही एक रहस्यमय प्रक्रिया होती जी तेव्हा “टेस्ट ट्यूब बेबी” म्हणून ओळखली जात होती. 1978 मध्ये इंग्लंडमध्ये जन्मलेले लुईस ब्राउन हे आपल्या आईच्या पोटाबाहेर जन्मलेले पहिले मूल होते.

IVF चे पूर्ण रूप – IVF चे पूर्ण नाव (मराठी मध्ये IVF पूर्ण फॉर्म) म्हणजे इन विट्रो फर्टिलायझेशन म्हणजे हिंदी आणि मराठी मध्ये ज्याला अनेक लोक टेस्ट ट्यूब बेबी या नावाने देखील ओळखतात. कृत्रिम गर्भाधानाच्या साध्या प्रक्रियेच्या विपरीत (ज्यामध्ये शुक्राणू गर्भाशयात ठेवले जातात आणि गर्भधारणा नैसर्गिकरित्या होते), IVF मध्ये प्रयोगशाळेत शरीराबाहेर अंडी आणि शुक्राणू एकत्र करणे समाविष्ट असते.

एकदा भ्रूण तयार झाल्यानंतर, गर्भ सरोगेट मातेच्या गर्भाशयात ठेवला जातो. (मराठी मध्ये IVF चा अर्थ) IVF ही एक जटिल आणि महाग प्रक्रिया आहे; केवळ 5% वंध्य जोडप्यांना ते पूर्ण होते. तथापि, 1981 मध्ये यू.एस. 2000 मध्ये त्याचा परिचय झाल्यापासून, IVF आणि तत्सम तंत्रांमुळे 200,000 हून अधिक मुलांचा जन्म झाला आहे.

जरी IVF (IVF Treatment) परिणाम बहुतेक चांगले आहेत, परंतु काहीवेळा अशी प्रकरणे आहेत ज्यात चाचणी ट्यूब गर्भधारणेमुळे एकापेक्षा जास्त गर्भधारणा होते आणि एक ऐवजी जुळी किंवा तिप्पट गर्भधारणा होते. अशा परिस्थितीत त्या स्त्रीच्या सांगण्यावरून अनावश्यक गर्भ संपुष्टात आणता येतो. पण यातही धोका आहे, अनेक वेळा त्यामुळे उरलेल्या गर्भाचं देखील मृत्यू होतो आणि नंतर गर्भपात होण्याचे धोका सुद्धा वाढतो.

IVF (IVF Treatment) कधी करावे – IVF कधी केले जाते?

जेव्हा गर्भधारणा रोखणारे कारण दूर करणे शक्य नसते तेव्हा वंध्यत्वाच्या त्या प्रकारांमध्ये IVF सपोर्ट प्रभावी ठरतो. उदाहरणार्थ, एक्टोपिक गर्भधारणेनंतर, जेव्हा स्त्रीच्या एक किंवा दोन्ही फॅलोपियन नलिका काढून टाकल्या जातात, किंवा सुजन दाहक रोगांनंतर, जेव्हा फॅलोपियन ट्यूबची तीव्रता तुटलेली असते आणि ती दुरुस्त करणे अशक्य असते, तेव्हा IVF च्या मदतीने गर्भधारणा करून वंधत्वा वर मात केल्या जाऊ शकते .

इतर काही समस्या ज्यासाठी IVF Treatment चा अवलंब केला जाऊ शकतो ते खालीलप्रमाणे आहेत-

• एंडोमेट्रिओसिस
• कमी शुक्राणूंची संख्या
• गर्भाशय किंवा फॅलोपियन ट्यूबसह समस्या
• अंडाशय सह समस्या
• शुक्राणू किंवा अंडी खराब करणाऱ्या प्रतिपिंडांच्या समस्या
• गर्भाशय ग्रीवामध्ये शुक्राणूंचा प्रवेश किंवा टिकून राहण्यास असमर्थता
• अस्पष्ट प्रजनन समस्या

जर तुम्हाला संपूर्ण ट्यूबल ब्लॉकेजचा त्रास होत असेल तर IVF तुमच्यासाठी एक चांगला पर्याय ठरू शकतो. प्रजननक्षमता औषधे, शस्त्रक्रिया आणि कृत्रिम गर्भाधान यासारख्या इतर पद्धती काम करत नसलेल्या प्रकरणांसाठी हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.

How to perform IVF treatment? IVF उपचार कसे करावे – IVF उपचार कसे केले जातात?

IVF कसे केले जाते? आयव्हीएफ उपचार आणि भ्रूण हस्तांतरण प्रक्रियेमध्ये एकूण पाच पायऱ्या आहेत, जे खालीलप्रमाणे आहेत:

Step– 1: अंडी उत्पादनास उत्तेजन देण्यासाठी स्त्रीला प्रजननक्षमता औषधे दिली जातात. या प्रक्रियेत अनेक अंडी तयार होऊ शकतात कारण सर्व अंडी सुपीक नसतात. अंडाशय तपासण्यासाठी ट्रान्सव्हॅजिनल अल्ट्रासाऊंड केले जाते आणि हार्मोनची पातळी तपासण्यासाठी रक्त तपासणी केली जाते.

Step– 2: एकदा अंडी तयार झाल्यानंतर, शस्त्रक्रियेच्या मदतीने आणि अल्ट्रासाऊंडच्या मदतीने, ती अंडी श्रोणि पोकळीतून बाहेर काढली जातात. वेदना आणि अस्वस्थता कमी करण्यासाठी काही औषधे देखील दिली जातात.

Step– 3: या चरणात, पुरुषाला शुक्राणू प्रदान करण्यास सांगितले जाईल जे अंड्याला फलित करेल.

Step– 4: बीजारोपण नावाच्या प्रक्रियेत, शुक्राणू आणि अंडी एकत्र मिसळले जातात आणि गर्भाधानास प्रोत्साहन देण्यासाठी प्रयोगशाळेत ठेवले जातात. काही प्रकरणांमध्ये जेथे गर्भाधान होण्याची शक्यता कमी असते, इंट्रासाइटोप्लाज्मिक स्पर्म इंजेक्शन (ICSI) वापरले जाऊ शकते. या प्रक्रियेद्वारे, शुक्राणू थेट अंड्यामध्ये सुपिकता देण्यासाठी इंजेक्ट केले जातात. आणि गर्भधारणा आणि पेशी विभाजन योग्य प्रकारे होत आहे की नाही हे पाहिले जाते. एकदा असे झाले की, फलित अंड्याला भ्रूण मानले जाते.

Step– 5: गर्भाधानानंतर 3 ते 5 व्या दिवशी, गर्भ स्त्रीच्या गर्भाशयात ठेवला जातो. गर्भाशयात गर्भ ठेवण्यासाठी पातळ ट्यूब किंवा कॅथेटर वापरला जातो. ही प्रक्रिया बहुतेक स्त्रियांसाठी थोडी अधिक वेदनादायक असते, तर काही स्त्रियांना ती थोडी कमी वेदनादायक वाटते. प्रक्रिया यशस्वी झाल्यास, रोपण सहसा सहा ते दहा दिवसांत होते.

Side Effects of IVF Treatment, IVF उपचारांचे दुष्परिणाम

जरी IVF उपचार काही स्त्रियांसाठी अत्यंत वेदनादायक असू शकतात, तरीही काही स्त्रिया काही दिवसांनी सामान्य जीवन जगू शकतात. कधीकधी IVF उपचाराचे काही दुष्परिणाम होतात-

• IVF प्रक्रियेनंतर रक्त रंगीत द्रवपदार्थ उत्तीर्ण करणे
• सौम्य पेटके नाहीत
• ओटीपोटाचा विस्तार
• बद्धकोष्ठता म्हणजे हिंदीत
• स्तनाची कोमलता
• IVF  नंतर तुम्हाला कोणतीही लक्षणे जाणवल्यास, ताबडतोब तुमच्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.
• योनीतून जोरदार रक्तस्त्राव
• पेल्विक पॅन
• मूत्र मध्ये रक्त
• ताप म्हणजे 100.5 °F (38 °C) पेक्षा जास्त ताप

प्रजननक्षमतेसाठी दिलेल्या औषधांचे काही दुष्परिणाम खालीलप्रमाणे आहेत.

• डोकेदुखी
• स्वभावात बदल
• पोटदुखी
• पोट फुगणे
• ओव्हेरियन हायपर स्टिम्युलेशन सिंड्रोम (OHSS)
• Success Rate of IVF in Marathi – IVF की सफलता दर